میناکاری اصفهان

میناکاری چیست؟ آیا با انواع میناکاری آشنا هستید؟ معمولاً روی چه ظروفی میناکاری انجام میشود؟ آیا میدانید میناکاری اصفهان جزو کدام نوع از انواع میناکاری میباشد؟ شباهت ها و تفاوت های میناکاری اصفهان با سایر میناکاری ها چیست؟ میناکاری اصفهان بیشتر شامل چه ظروفی میباشد؟ ویژگی ظروف میناکاری اصفهان چیست؟ چه میناکاری هایی به سبک میناکاری اصفهان شباهت دارند؟ راه تشخیص مینای اصل اصفهان چیست؟ در این مقاله، شما با پاسخ این سوالات، آشنا خواهید شد.

میناکاری چیست؟

مینا در لغت به معنای آسمان آبی میباشد اما در اصطلاح به معنای قطعه معمولاً فلزی یا سفالی است که به شکل ظرف درآمده، لعاب میخورد، روی آن نقاشی اسلیمی کشیده میشود و بعد پخته میشود. لعاب ترکیبی از مواد آلی و معدنی مانند اکسید مس، کبالت و آهن میباشد که به منظور استحکام، جلا و زیبایی بیشتر ظروف مینا بکار میرود.

هنر میناکاری، هنر نقاشی و تزیین فلزات طلا، مس و نقره با رنگ لعابدار مخصوص است که در حرارت زیاد پخته و تثبیت می گردد. همچنین میتوان گفت میناکاری، ترکیب هنرمندانه آتش و خاک و سرشار از ذوق استاد میناکار، با رنگ های پخته شده با منشأ معدنی میباشد. این هنر با پیشینه‌ای در حدود 5000 سال، برای زیبایی بخشیدن به ظروف و زیورآلات فلزی مورد استفاده بشر قرار گرفته است. خاستگاه هنر میناکاری، ایران باستان میباشد که با گذشت زمان، بدلیل محبوبیت و رواج این هنر، سایر کشور ها هم به فعالیت در این زمینه ترغیب شدند.

انواع میناکاری

معمولاً هنر میناکاری روی چه ظروفی انجام میشود؟ برای پاسخ به این سوال، لازم است با انواع میناکاری آشنا شوید. در ادامه به بررسی انواع میناکاری میپردازیم.

میناکاری روی سفال :

این نوع میناکاری روی انواع ظروف سفالی صورت میگیرد و برای انجام آن باید مراحل نقاشی، لعاب کاری و پخت در کوره طی شود. خاستگاه اصلی میناکاری سفالی، همدان میباشد.

میناکاری روی شیشه :

در روزگاران قدیم میناکاری روی شیشه، عبارت بود از کنار هم قرار دادن تکه شیشه های رنگی و ترسیم نقوش مذهبی روی آن ها و قرار دادن آنها در کلیساها و مساجد. میناکاری روی شیشه برای به تصویر کشیدن قدیسان و وقایع مذهبی استفاده می شد. اما آنچه امروزه در این هنر انجام میگیرد، نقاشی طرح های زیبا، ساده و بعضاً طرحهایی به سلیقه هنرمند میباشد که از اصول خاصی پیروی نمیکند.

میناکاری روی فلز :

برای میناکاری روی فلز، معمولاً از فلزات طلا، نقره، برنج و مس استفاده میشود. امروزه به طور خاص از مس و برنج برای این امر استفاده میشود. دلیل این کار، سهولت دستیابی، قیمت مناسب تر نسبت به بقیه فلزات و شکل پذیری راحت این فلزات میباشد. همچنین میناکاری روی برنج، ماندگاری بیشتری دارد. تنوع رنگ در ظروف برنجی میناکاری شده، بسیار زیاد است. توجه کنید برای تمیز کردن ظروف میناکاری روی فلز ، باید نکاتی را رعایت کنید . برای فهمیدن این نکات میتواند به مقاله برق انداختن و تمیز کردن ظروف برنجی مراجعه کنید .

«اگر به میناکاری روی برنج علاقه دارید، میتوانید در اینجا کلیک کنید و انواع ظروف برنجی میناکاری را مشاهده کنید.»

میناکاری اصفهان

شهر اصفهان به نام مرکز مینای ایران معروف است که در مقطع جهانی نیز شهرتی اختصاصی دارد. اصفهان در هر سه زمینه میناکاری فلزی، سفالی و شیشه ای فعالیت دارد اما بیشتر، به مهد میناکاری فلزی معروف است. میناکاری اصفهان به نقوش برجسته اش شهرت دارد. برای آشنایی بیشتر با میناکاری اصفهان، بهتر است ابتدا با انواع مینا به لحاظ روش تولید و ساخت آشنا شوید.

انواع مینا به لحاظ روش تولید و ساخت یا انواع شیوه های میناکاری

1- مینای برجسته

در این روش میناکاری هنر دست استاد قلمزن و میناکار با کمک یکدیگر آثار زیبایی را خلق می کند. به دلیل برجسته شدن سطح فلز و مزین شدن به نقوش و خطوط مختلف به کمک استاد قلمزن، مینای برجسته لقب گرفته است. مینای برجسته با قلمزنی معمولی متفاوت است چون اشکال مختلف تیزی و گودی زیادی ندارند و مایل هستند. گاهی اوقات نیز مینای برجسته، به شکل دو پیوسته، مثل کاسه هایی که دارای سطح داخلی صاف و بیرونی برجسته می باشند تولید می گردد. هر کدام از لایه ها جداگانه تولید می شوند. سپس استاد مسگر با لحیم نقره آنها را بر روی هم می چسباند.

2- مینای خانه بندی (حجره بندی – سیمی)

در این شیوه رنگ میناکاری را در فضای ایجاد شده بین مفتول های فلزی لحیم کاری شده روی سطح کار می ریزند. برای اینکه مفتول ها در اثر حرارت در کوره سیاه نشوند روی آنها با لعاب بی رنگ پوشانده شده و پس از حرارت دهی هم پولیش می شوند. امروزه این روش تقریبا منسوخ شده است.

3- مینای نقاشی

امروزه در اکثر موارد از این روش برای تولید ظروف میناکاری استفاده می شود. پس از خم کاری ورقه مسی و تبدیل شدن به شکل ظرف نهایی، 3 بار لعاب داده می شود و هر بار داخل کوره قرار می گیرد. پس از تثبیت شدن لعاب، روی آن نقاشی انجام می گیرد و مجددا حرارت می بیند تا رنگ ها مینا ثابت شوند. مدت زمان حرارت دهی در کوره و درجه حرارت آن بسیار مهم است.

4- مینای مرصع

این روش میناکاری هنر ایرانی به صورت چسباندن دانه های یاقوتی شکل با رنگ های متنوع با کمی لعاب و آب انجام می گیرد. محل قرارگیری دانه ها لعاب نمی گیرند و مستقیما به سطح مس وصل می شوند. دانه های یاقوتی شکل از شیشه های رنگی مختلف که حاصل خرد کردن و حرارت دیدن هستند به دست می آیند. این روش از جمله هنرهای میناکاری است که امروزه انجام نمی شود.

5- مینای مشبک (پنجره ای)

این نوع هنر میناکاری اصفهان به مینای پنجره ای یا دورو شفاف هم شهرت دارد. هنر میناکاری طلا و نقره با این روش انجام می شود که شیوه ای با ظرافت کاری بسیار بالاست.

6- مینای شکری

این مدل از هنر میناکاری در اصفهان، مشابه با مینای نقاشی است. با این تفاوت که به جای لعاب سفید از لعاب رنگی استفاده می شود و مابقی مراحل مشابه است. پس از تثبیت لعاب رنگی در کوره، با مداد سفید روی آن طراحی می شود.

ویژگی های میناکاری اصفهان

میناکاری اصفهان دارای ویژگی های منحصر به بفردی است که بی همتایی ظروف میناکاری اضفهان نسبت به سایر ظرف های مینا کاری شده است. در ادامه با برخی از این ویژگی ها آشنا خواهید شد.

1- امروزه مینای به کار رفته در ظروف اصفهان اغلب مینای برجسته و مینای نقاشی هستند.

2- در ظروف دارای مینای نقاشی، اغلب از نقش اسلیمی، خطایی، پرداز و گل و مرغ استفاده میشود.

3- میتوان گفت ظروف میناکاری اصفهان دارای بیشترین برجستگی نسبت به سایر ظروف مینا کاری هستند.

4- رنگ لعاب و مینای بکار رفته در میناکاری اصفهان اغلب سفید و آبی بوده است و کمتر از رنگ های دیگر استفاده میشود.

5- ظروف میناکاری اصفهان نسبت به دیگر ظرف های میناکاری، درخشنگی کمتری دارند.

مقایسه میناکاری هند با میناکاری اصفهان

با رواج هنر میناکاری، جغرافیای این هنر گسترش پیدا کرد. امروزه بعد از میناکاری اصفهان، میناکاری هند شهرت جهانی دارد. هندی ها بخاطر فرهنگ خود، تلاش میکنند در ساخت ظروف از رنگ های شاد و با غلظت بالا استفاده کنند. به همین دلیل، هنر میناکاری، در هند بسیار پیشرفت کرده است. جالب است بدانید هند به عنوان یکی از قطب های صادر کننده ظروف برنجی میناکاری در جهان شناخته میشود. میناکاری هند نزدیک ترین سبک را با میناکاری اصفهان دارد.

«اگر به میناکاری هندی علاقه دارید، در اینجا میتوانید نمونه هایی از زیبا ترین ظروف میناکاری برنجی هندی را مشاهده کنید.»

شباهت های میناکاری اصفهان با میناکاری هند

1- میناکاری هند نیز مانند میناکاری اصفهان، اغلب میناکاری روی برنج و مس میباشد.

2- مینای بکار رفته در هر دو میناکاری هند و اصفهان، مینای برجسته و مینای نقاشی است.

تفاوت های میناکاری اصفهان با میناکاری هند

1- میناکاری اصفهان اغلب دارای نقوش اسلیمی و خطایی میباشد اما میناکاری هند اغلب دارای نقوش طاووس، گل و مرغ میباشد.

2- در میناکاری اصفهان رنگ زمینه بیشتر سفید و آبی میباشد ولی در میناکاری هند، رنگ زمینه اغلب رنگ طلایی و یا رنگ خود ظرف برنجی و مسی میباشد.

3- ظروف برنجی میناکاری هندی، دارای تنوع رنگی بیشتری هستند.

4- ظروف میناکاری هندی، درخشان تر از ظروف میناکاری اصفهان میباشند. برای آموختن شیوه براق کردن ظروف میناکاری ، میتوانید به مقاله برق انداختن و تمیز کردن ظروف برنجی مراجعه کنید .

5- ظروف هندی میناکاری شده، برجستگی کمتری دارند.

نکات تشخیص مینای اصفهان اصل و باکیفیت

1- زیرساخت مینا باید یکنواخت و یکپارچه بوده و فاقد قسمت های زائد و اضافی باشد.

2- سطح اتکای ظرف باید کاملا صاف و یکدست باشد.

3- غلظت لعاب مینا باید در همه سطوح کار یکسان و یکنواخت و دارای یک قطر باشد.

4- لعاب مینا باید فاقد هرگونه ترک خوردگی، بریدگی، پریدگی، حباب و پوست پوسته گی، حفره و یا زبری باشد.

5- ضخامت رنگ در نقاشی و تزیین مینا باید یکنواخت باشد. همچنین رنگ های مصرفی در مرز طرح ها در هم ادغام نشده باشد.

6- سطح مینا باید از درخشندگی کافی برخوردار باشد. باید دارای شفافیت، براقی و صیقلی باشد که دارا بودن مواد مزبور بیانگر رنگ مرغوب و پخت مناسب در کوره است.

7- نقوش باید دارای اصالت ایرانی باشد.

8-  پشت ظرف یا هر شیئ میناکاری باید دارای لعاب مرغوب و بدون زدگی و با کیفیت باشد.

حالا که با میناکاری اصفهان، ویژگی ها آن و مقایسه آن با میناکاری هند آشنا شدید، به نظر شما بهترین ویژگی میناکاری اصفهان چیست؟ شما برای هدیه دادن به دوستان و آشنایان، کدام میناکاری را میپسندید؟ به نظر شما میناکاری روی چه ظروفی به جذابیت آن میفزاید؟ اگر سوالی در مورد میناکاری اصفهان، میناکاری هند و انواع میناکاری دارید، میتوانید در قسمت نظرات کاربران از ما سوال کنید.